Trí huệ cổ nhân: Dưỡng thân nghèo, dưỡng tâm giàu

Hoa dù đẹp nhưng không có gốc sẽ khô héo, nước dù trong nhưng không có nguồn sẽ khô cạn. Mỗi cá nhân đều giống như một cánh diều, dây đủ chắc đủ dài mới có thể bay xa. Nếu không như thế thì con diều dẫu đẹp đến đâu cũng chỉ đáng nằm trong rương mà thôi.

Để có một cuộc sống ý nghĩa, con người nên dưỡng thân nghèo và dưỡng tâm giàu, sinh hoạt nên đạm bạc, nội tâm nên phong phú.

Dưỡng thân nghèo

Người xưa có câu rằng: “Con trai dưỡng nghèo, con gái dưỡng giàu”, thực ra dù là trai hay gái thì đều nên dưỡng thân nghèo. Dưỡng thân nghèo là một quá trình tỉa cành cắt gai, rèn luyện bản thân, không ngừng tu dưỡng trong gian khó.

Dưỡng thân nghèo nghĩa là đừng quá xem trọng những truy cầu vật chất hay những mong muốn tiền tài. Mong muốn vừa đủ có thể thúc giục con người tiến bộ, nhưng hễ mong muốn bành trướng thì sẽ mê hoặc nhân tâm, khiến con người nhìn không ra phương hướng, đi sang phía lầm lạc.

Dục vọng là vô cùng, người ta nên học cách kiềm chế bản thân. Dục vọng thái quá sẽ khiến ta không bao giờ thỏa mãn, không bao giờ biết đủ, khiến ta cảm thấy thân tâm mệt mỏi. Biết đủ mới có thể đạt được niềm vui lâu dài.

Bạn có thể nỗ lực vươn lên hàng đầu, nhưng không phải lúc nào cũng yêu cầu bản thân vươn lên hạng nhất. Bạn có thể xem trọng tiền bạc, nhưng không nên chỉ biết đến tiền. Bạn có thể vì nhà cao cửa rộng mà nỗ lực, nhưng không nhất thiết lấy nhà ấy làm mục tiêu duy nhất.

Hãy để cho bản thân thả lỏng, sống ‘nghèo’ một chút cũng không có gì là xấu. Trong tâm lúc nào cũng nghĩ đến tiền bạc danh vọng thì làm sao có thể gia tăng khí chất cho mình? Nhà to xe đẹp cũng không thể khiến bạn được tôn trọng!

Cháo rau là một bữa ăn, hải sâm tổ yến cũng là một bữa ăn, nhà cao cửa rộng khắp nơi nhưng rốt cuộc cũng chỉ cần một không gian nho nhỏ. Đừng xem vật chất quan trọng quá, con người mà, sống vui vẻ mới là ý nghĩa nhất.

Dưỡng thân nghèo cũng có nghĩa là đừng xem thể diện quan trọng quá. Người phương Đông rất coi trọng thể diện, thậm chí có người vì thể diện mà bị đấm sưng mặt lại nói là béo tốt, bị đánh ngã lại nói là gan dạ kiên cường. Thực ra thể diện không phải là thứ quyết định hạnh phúc của bạn.

Thể diện thật sự không phải là dùng tiền mà thể hiện ra được, giống như khi đối diện với “nhà giàu mới nổi” bạn sẽ không quá tôn trọng họ. Thể diện thật sự là từ nội tâm mà thể hiện ra, là khí chất tự nhiên toát lên qua phong thái, xưa nay không có quan hệ gì với tiền bạc.

Không nên phụ thuộc vào thể diện, cũng đừng vì thể diện mà làm những việc bản thân không thể làm. Làm tốt những việc trong phạm vi năng lực của mình mới là có thể diện thực sự.

Hoàng Đế nội kinh nhấn mạnh đạo lý âm dương cân bằng: “gió mạnh ắt động, nóng quá ắt sưng, hanh quá ắt khô”. Dưỡng thân nghèo ở mức độ vừa phải không chỉ thích hợp với Đông y, mà còn thích hợp với cuộc sống, là trí tuệ của tổ tiên chúng ta vậy.

Dưỡng tâm giàu

“Tâm tốt mệnh không tốt, phú quý mãi đến già. Mệnh tốt tâm không tốt, phúc chuyển thành họa. Tâm tốt mệnh không tốt, hoạ chuyển thành phúc báo”. Cho nên, tâm là cội rễ của con người, là nguồn của sinh mệnh, là gốc của cuộc sống.

Dưỡng tâm giàu là nên khoan hậu, thiện lương. Thiện lương là bùa hộ mệnh tốt nhất của con người. Nếu tâm bất thiện, dưới một kích động nào đó thì có thể sẽ đi sang đường tà. Nếu trong tâm khoan hậu và thiện lương thì sẽ sống một cuộc đời tích cực an vui.

William Shakespeare từng nói: “Tâm thiện là vàng kim”, Victor Hugo cũng cho rằng: “Thiện lương là viên ngọc quý trong lịch sử, người thiện lương hầu như vượt trội hơn cả người vĩ đại”.

Thiện lương và rộng lượng là thẻ tín dụng của con người. Người ta rất sẵn lòng hợp tác và cộng sự với những người thiện lương, điều đó không chỉ âm thầm mở rộng mối nhân duyên mà đồng thời còn gia tăng cơ hội cho chúng ta.

Làm người thiện lương và rộng rãi chính là ôm giữ thiện niệm từ đầu đến cuối. Nội tâm mỗi người đều tồn tại một tên tiểu nhân ám muội, người thiện lương sẽ khoá chặt tên tiểu nhân đó vào cùm sắt. Vì người thiện lương không tích lũy gian xảo, không làm việc hư giả và giữ được chân thành thực sự.

Dưỡng tâm giàu thì trong người có bảo vật. Nội tâm của một người giàu có hay không, mấu chốt là trong tâm có thứ đó hay không. Hiện tại chúng ta đều truy cầu ‘tâm hồn thú vị’, mà ‘tâm hồn thú vị’ chính là biểu hiện của nội tâm phong phú.

Nội tâm mà trống không thì sẽ làm giảm giá trị của bản thân. Dưỡng tâm giàu chính là nuôi dưỡng chân tâm, mà đọc sách lại là nguồn dinh dưỡng cho tâm hồn. Lấy thời gian nói chuyện tầm phào để đọc sách xem báo, dùng nó làm phong phú nội tâm cho bản thân và khối óc, như thế khi gặp vấn đề mới có thể trầm tĩnh, không hoang mang.

Ngoài đọc sách thì việc suy nghĩ và quan sát thực tiễn cũng là một phương pháp tốt để làm phong phú tâm hồn. Kinh nghiệm dày dặn, kiến thức vững vàng và phạm vi suy nghĩ của cá nhân cũng rộng mở. Đọc vạn cuốn sách, đi vạn dặm đường, cả đôi chân và khối óc đều nên vận động, trong tâm sẽ cảm ngộ được nhiều điều hơn.

Hoàng Đế nội kinh viết rằng: Trời có bốn mùa, có ngũ hành, còn trong thân thể con người, tâm là căn bản. Trong quá trình của đời người, tâm hồn cũng có đầy đủ những ảnh hưởng mà không thể xóa nhòa.

Dưỡng thân nghèo, dưỡng tâm giàu, điều chúng ta cầu không phải là tiền đầy túi mà là một tâm hồn thiện lương và một hiểu biết sâu xa.

Lan Hòa biên tập