Bậc vĩ nhân dựa vào cái gì để thu phục thiên hạ?
Nhiều người nói rằng cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm 2020 là một cuộc chiến tranh chính tà. Khi còn sống, nữ nhà tiên tri nổi tiếng phương Tây Jenny Dixon cũng đã dự đoán rằng năm 2020 là năm của cuộc chiến thần thánh, và nhân loại phải đối mặt với số phận của việc lựa chọn tương lai trước những thị phi lớn.
Mọi người đều biết tiểu thuyết thần ma cổ đại Trung Quốc “Phong thần diễn nghĩa” câu chuyện kể về cuộc chiến tranh giành giữa Vũ Vương và Trụ Vương, tội ác yêu ma, chính tà đối lập, cũng như lý do thiện ác mà mọi người lựa chọn trong thời đại của sự thay đổi lớn. Một số câu chuyện này có thể truyền cảm hứng cho chúng ta trong xã hội ngày nay.
Nội dung dưới đây được chọn lọc từ hồi đầu tiên của “Phong Thần Diễn Nghĩa” – Trụ Vương tế miếu bà Nữ Oa:
Thứ nhất, Thành Thang kính nể sinh mạng
“Vua Kiệt bất trí, không biết dùng người tài, nghe lời dua mị, không trọng dụng Y Doãn.
Y Doãn bỏ vua Kiệt trở về với Thành Thang.
Bấy giờ vua Kiệt càng ngày càng đắm say tửu sắc. Giết quan Long Phùng là một vị gián quan có công với nước, nên chẳng ai dám ra can ngăn nữa.
Hành động của vua Kiệt mỗi lúc một thối nát hơn.
Ông Thành Thang thấy vậy sai người qua khóc lóc để khuyên can.
Vua Kiệt đã không nghe còn bắt ông Thành Thang giam tại Hạ Đài suốt một thời gian mới thả về.
Trong lúc vua Kiệt ham dâm, độc ác như vậy thì ông Thành Thang lại tỏ cho thiên hạ thấy ông là một người nhân hậu có tiếng.
Một hôm, ông Thành Thang ra ngoài đồng thấy người đi săn bủa lưới bốn phía, và vái: “Trên trời sa xuống, dưới đất chun lên, tất cả bốn phương đều vô mảnh lưới”.
Ông Thành Thang nghe lời vái ấy than thầm: “Nếu vậy muôn cầm điểu thú đều bị bắt hết còn gì?”
Ông bèn truyền mở ba phía lưới ra, rồi khiến các thợ săn vái rằng:
“Muốn lại thì lại, muốn qua thì qua
Ở trên trời sa xuống, có cánh bay xa
Ở dưới đất chun lên, có chân chạy ra
Con nào liều mạng, thì vào lưới ta”.
Cầm thú ra khỏi lưới hết. Bởi vậy đời sau người ta thường nói: “Mở lưới Thành Thang” tức là ý muốn nhắc đến tích ấy.
Thứ hai, hướng về lòng dân để quy phục thiên hạ
“Giăng lưới để bắt cầm thú để ăn thịt mà chỉ giăng một mặt, chừa chổ cho con thịt thoát ra thì lòng nhân còn gì hơn. Bởi vậy tiếng đồn tới cõi Hớn Nam, thiên hạ đều khen Thành Thang đức lớn, hơn bốn mươi nước đều theo.
Ðến sau, vua Kiệt vô đạo, hại dân gần chết, ông Y Doãn phò Thành Thang đánh đuổi vua Kiệt qua đất Nam Sào.
Các chư hầu hội đũ mặt, tôn Thành Thang lên làm Thiên tử, Thành Thang vẫn từ chối, chỉ muốn nhận bổn phận chư hầu thôi, nhưng vì các chư hầu khác ép buộc, Thành Thang cực chẳng đã phải thuận lời lên ngôi Thiên tử lập Kinh đô nơi đất Bạt vào năm Ất Mùi mở đầu nhà Thương.
Vua Thành Thang bỏ các điều luật ác hiểm của vua Kiệt, đặt ra những việc dân ưa, dân mến, lấy đức trị dân, nên ai nấy đều theo về cả.
Trong thời gian đầu, vì vua Kiệt bất nhân, nên trời hạn hán suốt bảy năm, vua Thành Thang mới cầu mưa thì trời liền mưa xuống.
Vua trị dân nhân đức, dân coi vua như cha mẹ, trong nước không xảy ra điều gì cần phải xài đến luật pháp nữa”.
Lịch sử là lặp đi lặp lại. Nhà Hạ mất thiên hạ vì bạo ngược, Thành Thang nhân từ giành được thiên hạ. Và “Phong Thần Diễn Nghĩa” mà chúng ta đã biết là câu chuyện kể về sự bạo ngược của vua Thương mà làm mất thiên hạ. Thành Thang khoan dung, và cho sinh mệnh một cơ hội, không chỉ là kính nể sinh mệnh của người khác, mà còn là sự thương hại cho người dân trong thiên hạ.
Có một câu nói: “Chí lớn không bằng trí khôn”. Vì một số lợi ích nhỏ mà có thể dùng một số thủ đoạn và phương pháp, nhưng những chức vụ lớn (như hoàng đế hoặc một số vị trí quan lớn) đều dựa vào lòng dân, nhân dân yêu quý và ủng hộ mới là đạo làm vua, áp lực khủng bố chỉ có thể tạm thời chứ không thể mãi mãi. Tục ngữ có câu “Nước có thể chở thuyền cũng có thể lật thuyền” chính là như vậy.
Thành Thang là hiện thân của câu nói nổi tiếng trong việc trị quốc “Chí lớn không bằng trí không”. Lòng người quy chính đều là nhờ gương mẫu của họ, và thiên hạ quen thuyết phục chứ không phải chinh phục. Hoàng đế là tấm gương trong lòng dân, chứ không phải là một kẻ chinh phục và cai trị.
Kỳ Mai biên dịch
Thanh Lac – secretchina